İpek Yolu Girişimi
Avrupa, doğunun kaliteli ipek ve baharatı ile tanışınca, bu ürünlere büyük bir talep doğmuş ve "İpek Yolu" olarak adlandırılan binlerce kilometre uzunluğundaki kervan yolları oluşturulmuştur. Çin'in en uç noktasından başlayıp Anadolu'nun çeşitli yerlerinden geçerek İstanbul'da birleşen ve oradan da Avrupa'nın içlerine giden İpek Yolu güzergahında, yükleri taşıyan kervanlar sadece ticaretin gelişmesini değil, Asya ile Avrupa arasında günümüzde de izleri görülen kültür alışverişini de sağlamıştır.
İpek Yolu, Asya'yı Avrupa'ya bağlayan bir ticaret yolu olmasının ötesinde, 2000 yıldan beri bölgede yaşayan kültürleri, dinleri ve ırkları da birbirine bağlayan bir köprü niteliği taşımakta ve olağanüstü bir tarihsel ve kültürel zenginlik sunmaktadır. Son yıllarda, dünyanın en önemli ekonomik ve ticari merkezi konumuna gelen bölge, bünyesinde barındırdığı enerji kaynakları ve bu kaynakları dünyanın diğer bölgelerine taşıyan enerji hatları; Asya kıtasını Avrupa’ya bağlayan taşımacılık koridorları gibi özellikleriyle, tarihi fonksiyonunu yeniden kazanma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Bu yönüyle İpek Yolu'nun hem bir ticaret yolu, hem de tarihsel ve kültürel değer olarak yeniden canlandırılması gündemdedir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarlığınca Başlatılan İpek Yolu Gümrük İdareleri İşbirliği Girişimi
Bölgesel ticaretin arttırılması, bir taraftan taşıma ve gümrükleme masraflarını ortadan kaldırarak ekonomileri beslerken, diğer taraftan da yakın coğrafyada ülkelerarası komşuluk ilişkilerini geliştirerek bölgesel istikrarı güçlendirmektedir. Bu amaçla, bölge ülkelerinin sınır kapılarında gümrük işlemlerinin komşu gümrük idareleri ile işbirliği içerisinde yürütülmesine ilişkin girişimler ön plana çıkmaktadır.
Bu çerçevede, uluslararası ticarette ticaret erbabının önündeki yasal ve uygulamaya dönük belirsizliklerin ortadan kaldırılması ve böylece tahmin edilebilirliğin arttırılması; yasal kaynaklara erişimin kolay hale getirilmesi; özellikle gelişmekte olan ülkelerde genel bir sorun olarak göze çarpan devlet bürokrasisindeki ağır işleyişin önüne geçilmesi yoluyla işlemlerin hızlandırılması ve bekleme sürelerinin azaltılması; gümrük idareleri ile ticaret erbabı arasındaki işbirliğinin arttırılması ve bu yolla karşılıklı beklentilerin karşılanması; gümrük idarelerinin kendi içerisinde, gümrük idareleri ile diğer devlet kurumları arasında, ve farklı ülkelerin gümrük idareleri arasındaki uluslar arası işbirliğinin arttırılması; ülkelerin gümrük uygulamalarının basitleştirilerek birbirine uyumlu hale getirilmesi; gümrüklerde yolsuzlukla ve yasadışı faaliyetlerle ortaklaşa mücadele edilmesi; şeffaflığın ve etik değerlerin hakim kılınması gibi hususlar, Müsteşarlığımızın temel öncelikleri arasında yer almalıdır.
İpek yolu güzergahında bulunan:
RusyaFederasyonu, Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Afganistan, Pakistan, Hindistan, Bangladeş, Tayland, Vietnam, Moğolistan, Çin, Güney Kore, Tayvan
ile toplam dış ticaret hacmimiz 2008 yılında yaklaşık 75 Milyar Dolar olarak gerçeklemiştir. İpek yolu ülkeleriyle ticaretimizde son yıllarda büyük bir artış yaşanması bölgenin potansiyelini ortaya koymaktadır. Özellikle, bu ülkelerle olan dış ticaret açığımızın yaklaşık 46 Milyar Dolar seviyesinde olması söz konusu potansiyelin Ülkemiz lehine geliştirilmesi amacıyla İpek Yolu güzergahına özel önem verilmesini gerekli kılmaktadır.
Söz konusu ülkelerle Ülkemiz arasında 2004-2008 yılları arasında gerçekleşen dış ticarete ilişkin verileri içeren tablo aşağıdaki linkte yer almaktadır:
İpek Yolu Ülkeleri ile 2004-2008 Yılları arası Dış Ticaretimiz
Diğer taraftan, son yıllarda tüm dünyayı saran Çin menşeli ürünlerin yüksek maliyetli denizyolu taşımacılığı yerine İpek Yolu aracılığıyla daha az maliyetli olarak karayolundan sevkiyatı, güzergah üzerindeki ülkelerin refah ve istikrarına büyük katkı yapacaktır.
Bu çerçevede; Gümrük Müsteşarlığının ev sahipliğinde ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Hayati YAZICI’nın himayelerinde, 24-25 Ekim 2008 tarihinde Antalya’da “İpek Yolu Ülkeleri Arasında Ticaretin Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması Konusunda Gümrük İdarelerinin Rolü Hakkında Uluslararası Forum” düzenlenmiştir. Foruma, Ülkemizle birlikte 16 ülkenin gümrük idaresi başkanı ve yetkilileri, uluslararası kuruluşların temsilcileri ile söz konusu ülkelerin özel sektör temsilcileri tarafından katılım sağlanmıştır.
Söz konusu forum sonucunda, foruma katılan ülkelerin gümrük idareleri başkan ve temsilcilerinin tarafından “Antalya Deklarasyonu” adıyla bir ortak bildiri kabul edilmiştir. Antalya Deklarasyonunun metni ve gayrıresmi Türkçe çevirisi aşağıdaki linklerde yer almaktadır,
· Antalya Deklarasyonu İngilizce · Antalya Deklarasyonu gayrıresmi Türkçe çevirisi
İpek Yolu Güzergahında bulunan ülkelerin gümrük idareleri başkanları söz konusu deklarasyon ile aşağıda belirtilen hedeflere ulaşmaya yönelik kararlılıklarını ortaya koymuşlardır:
- Gümrük formalitelerinin daha şeffaf ve düzgün bir şekilde yerine getirilmesinin sağlanması,
- Komşu ülkeler arasında sınır işbirliği projeleri uygulanması için çaba sarfedilmesi,
- Gümrük- Özel sektör işbirliğinin geliştirilmesi,
- Gümrüklerde dürüstlüğün sağlanması ve kapasite geliştirme konusunda katılımcı ülkeler arasında deneyimlerin paylaşımı,
- Ticaret ve Taşımacılığın kolaylaştırılmasına yönelik uluslar arası sözleşmelerin uygulanması ve bu sözleşmelere bağlılık üzerine çalışılması,
- Bölgesel ve küresel ticaretin kolaylaştırılması çabalarının desteklenmesi
Diğer taraftan, anılan bildiri ile Ülkemiz tarafından İpek Yolu Gümrük İdareleri arasında başlatılan girişimin kalıcı hale getirilmesi ve bu çerçevede söz konusu girişimin bir sonraki toplantısının Azerbaycan’da yapılması kararlaştırılmıştır. Bundan sonraki dönemde girişimin kalıcı kılınması amacıyla;
- İpek Yolu Ülkelerindeki gümrük işlemlerinin süreç analizlerinin yapılarak farklılıkların ortaya konması,
- Sınır geçişlerinin kolaylaştırılması için bölgesel bir anlaşma ve gümrük işbirliği anlaşması hazırlanması,
- İdari kapasitenin geliştirilmesi ve ipek yolu rotasındaki ülkelerin gümrük kapılarının iyileştirilmesi ve harmonize edilmesi,
- Ortak eğitim programlarıyla personelin yerleştirilmesi ve
- Kaçakçılıkla mücadele için ortak operasyonlar yapılması
hedeflenmektedir. Antalya’da düzenlenen söz konusu Forum akabinde Müsteşarlığımızca söz konusu hedefler çerçevesinde çalışmalara ivedilikle başlanmıştır.
Bu çerçevede, Ülkemiz ile Gürcistan arasında Sarp Sınır Kapısı’nın ortak kullanımına ilişkin bir proje gündeme alınmıştır. Söz konusu proje ile Sarp Sınır Kapısı’nda tek bir gümrük idare binası ve tek bir kontrol alanında iki ülke sınır yetkililerinin işlem yaptığı bir yapı öngörülmektedir.
Söz konusu uygulama, farklı gümrük uygulamalarının yarattığı sıkıntıları ortadan kaldırarak sınır geçişlerinin ve dolayısıyla ticaretin kolaylaştırılması açısından faydalı bir uygulama olarak görülmektedir. Söz konusu uygulamanın ayrıca, sınır gümrük idarelerindeki altyapı ve işletme maliyetlerinin de azaltılması açısından da yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Zira ortak gümrük kontrolü yapılması halinde, örneğin sınırdaki gümrük idarelerinden herhangi birinde bir X-ray cihazı olması kontrolün yapılması için yeterli olacak, diğer idarenin aynı cihazdan edinmesine ve cihazın işletme maliyetine katlanmasına gerek bulunmayacaktır. Diğer taraftan anılan uygulamayla, ilgili sınır gümrük idarelerinde etkin bir bilgi paylaşımı ve işbirliği sağlanacaktır.
Gürcistan ile yapılması öngörülen projenin istenilen hedeflere ulaşmasını müteakiben, ortak sınır kapısı kullanımı uygulamasının Müsteşarlığımızın başlattığı girişim çerçevesinde İpek Yolu güzergahındaki diğer ülkelere de yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.
http://www.gumruk.gov.tr/tr-TR/abdisiliskiler/Sayfalar/ipekyolu.aspx
| < Prev |
|---|
